شرارت و بی‌رحمی

ترجمه:تکتم نوبخت
اشاره:«همه‌چیز درست می‌شود» ساخته ریتی پان در بخش مسابقه اصلی برلیناله به روی پرده رفته است.
+++

اکثر افراد خانواده ریتی پان کارگردان کامبوجیایی در اردوگاه های کار خمرهای سرخ کشته شدند.او به اندازه کافی خوش شانس بود که جان سالم به در ببرد و پس از چند ماه اقامت در اردوگاه پناهندگان تایلند به پاریس برود و در نهایت در مدرسه فیلم ثبت نام کند. سال های بعدی زندگی او صرف ساختن مستندهای بدیع و امپرسیونیستی درباره دوران وحشتناک جنگ های کامبوج شد که با خاطرات شخصی اش آمیخته است. او اخیرا و در فیلم آخرش زیست گسترده تری و نه فقط کامبوج را نشانه می گیرد، یعنی زندگی انسان بر روی کره زمین که در آن نشان می دهد آدم ها چه اندازه می توانند خوفناک و  به شکل غیر قابل باوری بی رحم باشند. در این فیلم او تصاویر مستند جنگی از درگیری های متعدد در سراسرزمین  را با نمادهای آشنای شرارت و وحشی گری یعنی اردوگاه های مرگ نازی ها در هم می آمیزد.اگر جرات داشته باشید که یک خلاصه یک خطی از مضمون آثار این فیلمساز بگویید می توانید بگویید که او دهه ها را صرف کرده است تا به ما بگوید هیچ چیز در این دنیا واقعا خوب نیست.

فیلم «همه چیز درست می شود» با یک افتتاحیه اگزوتیک و تکان دهنده شروع می شود که در آن یک غول عجیب و غریب به یک دهکده می آید و تمام مردم و حیوانات را به بردگی می گیرد. کم کم آشکار می شود که غول داستان یک گراز وحشی است که یک مجسمه طلایی از او نیز در مرکز شهر کامپونگ متروکه نصب شده است. کمی بعد این مجسمه در میان حلقه ای از دوربین های نظارتی تاج گذاری می شود و بعد صدای یک زن را می شنویم که در فضا منعکس می شود «ایدئولوژی یک دیو آدمخوار است».

در این بین یک چیز دیگر بر فراز دیورامای آزار دهنده ریتی پان وجود دارد: سایه ژان لوک گدار. تاثیر سینمای گدار بر ریتی پان که خود نیز به آن اذعان دارد در همه جای فیلم احساس می شود. مانند مولف بزرگ سوئیسی در فیلم مقاله هایش پان نیز تصاویر خود را با  تاملی در مضامین اغلب فلسفی همراه می کند. پان مانند گدار مجذوب زبان و روش هایی است که می توان آن را تحریف کرد و از شکل انداخت. «همه چیز درست می شود» را نمی توان مشخصا یک فیلم مستند نامید،اما کاملا انباشته از مستندات و اطلاعات آرشیوی است. این ممکن است کمی شما را گیج کند که دقیقا با چه سبک فیلمی مواجه اید. ریتی پان تصاویر متعدد را در هم ادغام می کند و گاهی یک صفحه سیاه پر می شود از گالری عکس هایی از خانه هایی که منفجر می شوند، جنگل هایی که نابود می شوند،مردمی که راهپیمایی می کنند، سرهایی که در مقابل دوربین بریده می شوند،کارگرانی که در کارخانه ها مشغول کارند و موشک هایی که به ماه پرتاب می شوند. و بعد از  میان این همه تصویر سازی های غریب و هولناک ما دوباره به زمان حال و به وضعیت بحرانی دنیای خاکی باز می گردیم. جایی که هیچ چیز باز هم خوب پیش نمی رود وگروهی از انسان های نقاب به صورت را می بینیم که با یک طناب به هم چسبیده اند در حالیکه نخبگان حیوانات مسئولیت امور کره زمین را بر عهده گرفته اند. گرازهای عاج دار را می بینیم که وقتی در دهکده نیستند در اتاق کنترل با مانیتورهای بزرگ استراحت می کنند و با خوشحالی فیلم های خانگی پیروزی خود را در زمین سوخته تماشا می کنند. و بعد ناگهان صدای راوی می گوید« کسانیکه در راس قدرت هستند ما را زیر نظر دارند، آنها حتی تصاویر ما را کنترل می کنند.»

پان صداها را به همان سیاق تصاویردر هم ادغام می کند. در هر لحظه موسیقی متن ممکن است با صدای پرنده هایی که جیغ می کشند، صدای کوبیدن مداوم تبر و موسیقی الکترونیکی همراه باشد. پان که دیگر به تاریخ متلاطم کشور خود توجهی ندارد – اگر چه کشتزارهای انباشته از جمجمه ها در کامبوج بلافاصله قابل شناسایی هستند- دایره المعارفی از وحشت را ارائه می دهد؛ جنگ، تخریب طبیعت، ظلم انسان ها به همدیگر و به حیوانات .همه این عناصر به اندازه ای زیاد و ناهمگون هستند که شاید نتوا مجذوب جزییات آنها شد اما در یک تصویر کلی عذاب و سرنوشت انسان محکوم به فنا رابه تصویر می کشند. در ادامه اینکه با این همه اطلاعات و تصاویر مستند چه کنیم و ایده در فیلم تازه ریتی پان چیست موضوع دیگری است. اینکه ما اوضاع زمین را به هم ریخته ایم به اندازه کافی روشن است. خود کاگردان در باره ایده  ساخت فیلم می گوید « قبل ساختن این فیلم از خودم می پرسیدم که آیا اگر حیوانات حاکمیت زمین را به عهده بگیرند بهتر از انسان ها عمل می کنند یا نه ؟ شاید بگویید اگر حاکمیت با خوک ها  و گرگ ها باشد نه. و سوال من این است که آیا  در واقعیت  این گرگ ها و خوک ها نیستند که حاکمان اصلی زمین اند؟»