بایگانی‌ها

انتقام منتقدان از فرهادی

انتقام منتقدان از فرهادی
انتقام منتقدان از فرهادی

 به‌نظر می‌رسد که واکنش بسیاری از منتقدان اروپایی به فیلم جدید اصغر فرهادی «همه می‌دانند» ریشه‌های غیر سینمایی دارد. پس از نمایش فیلم فرهادی به‌عنوان افتتاحیه کن، نخستین نقدهای منتشره حکایت از استقبال نسبتا خوب منتقدان مطرح از این فیلم داشت. از 13 نقد منتشر شده در وب‌سایت متاکریتیک (به‌عنوان برجسته‌ترین پایگاه جمع‌آوری امتیازات منتقدان سینمایی در جهان) 9 نقد مثبت، 3 نقد میانه و تنها 1 نقد منفی است است که در میان نقدهای مثبت، نوشته‌های منتقدان ارشد رسانه‌های مطرح سینمایی جهان همچون ورایتی، ایندی‌وایر، گاردین، پلی‌لیست، دِ رپ و ولچر دیده می‌شود. با این‌حال امتیازات جدول‌های روزانه جشنواره (مشخصا جداول اسکرین اینترنشنال و یون سینما) به فیلم فرهادی بسیار پایین است و به‌طور مثال درحالی که منتقد اختصاصی اسکرین اینترنشنال فیلم را ستوده و به آن امتیاز بالا داده است، میانگین امتیاز منتقدان در جدول اسکرین به «همه می‌دانند» 1.8 از 4 است که در میان فیلم‌های به نمایش درآمده تا امروز پایین‌ترین امتیاز است.

این مساله و برخورد متفاوت منتقدان در میان طرفداران بین‌المللی سینما بحث‌ها و گمانه‌زنی‌هایی به‌وجود آورده است. مهم‌ترین گمانه‌زنی‌ها در این بین حاکی از غلبه نگاه غیرهنری منتقدان اروپایی در مواجهه با ساخته جدید فرهادی است. گروهی از علاقه‌مندان سینما ریشه این مساله را در جایزه اسکار سال 2017 می‌بینند؛ جایی که فیلم پیشین فرهادی «فروشنده» به همراه فیلم محبوب منتقدان هنری اروپایی «تونی‌اردمان» در رقابت برای کسب جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی زبان قرار داشت و نهایتا هم موفق شد این فیلم را شکست داده و جایزه را از آن خود کند. بسیاری از منتقدان اروپایی معتقد بودند «تونی اردمان» از نظر هنری فیلم شایسته‌تری برای کسب جایزه بوده و «فروشنده» تنها با اتکا به جو رسانه‌ای حاصل از فرمان ضدمهاجرتی ترامپ علیه هفت کشور (از جمله ایران) توانسته جایزه را برنده یا به تعبیر آن‌ها از دست فیلم آلمانی برباید.

به‌نظر می‌رسد این امتیازات بیش از آن‌که نشان‌دهنده قضاوت هنری منتقدان اروپایی باشد، نوعی انتقام‌گیری از فرهادی به خاطر مسائل قبلی خارج از جهان فیلم و سینما است. به‌طور کلی امتیازات منتقدان جداولی از این قبیل به فیلم‌ها نه تنها متاثر از مسائل دیگر، بلکه حتی برآیند نظرات تمامی منتقدان نیز نیست. کما این‌که در آخرین نسخه به روز شده از جدول مشاهده می‌شود که «کتاب تصویر» فیلم جدید ژان لوک گدار در صدر امتیازات فیلم‌های بخش مسابقه قرار دارد. فیلمی که با واکنش‌های متفاوت و بعضا بسیار منفی از جانب دیگر منتقدان روبرو شده بود. بنابراین در بررسی واکنش‌های جشنواره‌ای به آثار و بررسی شانس فیلم‌ها برای کسب جایزه، توجه به این نکات در مواجهه با امتیازات و جداولی از این دست ضروری است.