بایگانی‌ها

کاتارسیس در زندان

کاتارسیس در زندان
کاتارسیس در زندان

تکتم نوبخت:اولین سوالی که با دیدن مستند خط باریک قرمز مستندی با یک خط داستانی کمرنگ که می‌خواهد با درام درمانی نوجوانان کانون اصلاح و تربیت را به پالایش عواطف درونی‌شان برساند، مطرح می‌شود این است که در جامعه‌ای چنین خشونت زده، در بستری چنین محرک، اعمال خشونت آمیز یک کودک مجرم را چگونه می‌توان ارزیابی کرد و به یک معضل شخصی تقلیل داد؟ یکی از پاسخ‌ها آنجاست که با روند مستند شاهدیم_ با «تربیت حس» و «تخلیه هیجانی» در تمرین‌ها _که اساس خشونت تجربه تروماتیک نوجوانانی است که «کودکی» نکرده‌اند. سایکو دراما با بهره بردن از جادوی درام و کارکرد اجتماعی آن، این نوجوانان کودکی نکرده را از «مواجهه با خود» به «کشف خود» می‌رساند و «ادراک درونی» شان را وامیدارد که مجال بروز پیدا کرده و با تبدیل شدن به «کنش» و «رفتار» عینی شود. سوژه‌ها مشخص‌اند. «طرد شده» ها و «بد من» (!) ها. در «کانون اصلاح و تربیت».

ترکیبی که کنشی خیرخواهانه را نمایندگی می‌کند، اما در واقعیت «زندان» ی است که دورترین فاصله را با آدم خوب شدن دارد. سایکو دراما در خط باریک قرمز به دنبال پاسخی برای «مسئله» سوژه‌هایی است که مشخصاً قربانی‌اند.

.
سرشت‌هایی کودکانه معرف ناهنجاری اجتماعی (!). مستندی که از رهگذار سوژه‌های آسیب پذیر خود می‌خواهد به «ذات بشر» برسد و رسالت درام جز این نیست؛ «کاتارسیس» نه تنها برای مخاطب که برای اجراگران. اساس کار گروهی است. چون نمایش یک هنر جمعی است و پالایش فردی در گروی پالایش جمعی. چیزی که ذاتی درام ازنقطه اول آن در میان قبایل بدوی بوده و حالا، امروز کلونی مجرمان نوجوان در کانون اصلاح و تربیت، هم اجتماع کوچک خودشان را می‌سازد و هم در نسبتی با جامعه بزرگتر قرار می‌گیرد. «بیرون» زندان /«درون» زندان. اینجاست که «نقاب» زدن بچه‌ها کارکردی دوگانه و مشخصاً آیرونیک پیدا می‌کند. نقاب که «موقعیت نمایشی» را می‌سازد تغییر کاربری می‌دهد تا «موقعیت اجتماعی» را برای چهرهایی که نباید شناسایی شوند، بسازد. سایکو درام این مستند، گذشته اجراگران را به «اینجا و اکنون» می‌رساند و بر مبنای «بداهه» و مواجهه بی واسطه با رنجِ درون، در یک تکانش حسی، عاطفی و ادراکی تروما را ابتدا بازسازی و بعدترمیم می‌کند.