گردآوری و ترجمه:ارغوان اشتری
شاید باور نکنید اما انیو موریکونه هیچ‌گاه نمی‌خواست موسیقیدان شود. این پدر بود که مجبورش کرد نوازنده ترومپت شود، و نامحسوس او را به سمت تبدیل شدن به آهنگسازی بی‌بدیل سوق داد.
تمام این نکات جذاب در مستند«انیو» به کارگردانی دوست قدیمی او جوزپه تورناتوره ثبت شده است. مستندی 135 دقیقه‌ای که خارج از بخش مسابقه جشنواره ونیز برای دوستداران ماسترو به نمایش درآمد.
تورناتوره، کارگردان فیلم‌های خاطره‌انگیزی مانند «سینما پارادیزو»(1988) در کنفرانس مطبوعاتی «انیو» در ونیز گفت:«من به چنین فهمی رسیده‌ام که نه تنها همیشه به موسیقی او گوش خواهند سپرد بلکه همیشه او را مورد مطالعه و تحقیق قرار خواهند داد.»
در مستند «انیو» زندگی روزمره‌ی استاد موسیقی ایتالیا به تصویر کشیده شده که شامل نرمش‌های روزانه ی او در خانه می‌شد.
اما او همچنین با تمام شکوهش نشان داده می شود ، غرق در اندیشه و در استودیوی‌اش که کاغذ ها او را احاطه کرده‌اند ، زیرا موریکونه نبوغ خود را روی کاغذهای نت می‌لغزاند.
سپس ، از روی مبل راحتی ، موریکونه در گفتگوی طولانی با دوستش(تورناتوره) صمیمی ترین خاطرات قدیمی خود را به یاد می آورد.
موریکونه در رم فاشیستی بزرگ شد ، زیرا مستقیماً به سمت تراژدی حرکت کرد. در آن زمان خیال می کرد قرار است پزشک شود ، اما پدرش این تصورات را بهم زد ویک ترومپت در دستان او گذاشت. انیو کوچک مانند پدرش یک موسیقیدان می شد.
انیو می گوید که اشک می ریخت وقتی مجبور شد برای سیر کردن شکم برای سربازان نوازندگی کند، “تحقیر” ، باعث شد دلبستگی به ساز را از دست بدهد.
با این وجود ، اشتیاق او به موسیقی جمع شد و او را در حرفه خود به جلو برد و با تأثیر هنرمندانی مانند ایگور استراوینسکی و گوفردو پتراسی ، موریکونه خود یکی از بزرگان شد.
تورناتوره در مستند «انیو» گروهی از آهنگسازان و موسیقی‌دان‌هایی که موریکونه بر آنها تاثیر گذاشته مقابل دوربین برده است از بروس اسپرینگتین گرفته تا هانس زیمر.
موریکونه بیش از پانصد موسیقی متن در طول زندگی خود ساخت همانند موسیقی متن خاطره انگیز «خوب، بد، زشت» ساخته سرجئو لئونه. او در دورانی که تورناتوره مشغول تدوین مستند بود در ژوئن سال 2020 دارفانی را وداع گفت.
تورناتوره می‌گوید:« مرگ موریکونه محتوای فیلم را تغییر نداد اما نگاه من را تغییر داد. تدوین سکانس‌ها سبب شد به من این احساس را بدهد که او آنجاست.»
تورناتوره پیش از نمایش مستند و پس از آن با تشویق ایستاده حضار در ونیز روبرو شد. تورناتوره توضیح می‌دهد:«یک کاری که باید انجام می‌دادم… جستجو در فیلم‌های آرشیوی فیلمسازانی بود که دیگر در قید حیات نیستند. باید در جستجوی فیلم‌هایی بودم که درباره موریکونه صحبت کرده بودند. گاهی اوقات فیلمی پیدا می‌کردم و گاهی پیدا نمی‌شد.»
اما هر فیلمسازی که زنده بود و می‌توانست، برای تورناتوره آغوش می‌گشود :« کوئنتین تارانتینو مشغول فیلمبرداری آخرین فیلمش بود اما من را به سرصحنه دعوت کرد، مصاحبه را انجام داد و سپس رفت پشت دوربین فیلمبرداری.»
دیگر مصاحبه ها شامل داریو آرجنتو و بری لوینسون می‌شود اما تورناتوره تصریح می‌کند که علاقه به نام‌های بزرگ برای مصاحبه نداشت.
«من کارگردانان مشهور و موسیقی‌دان‌های مشهور را نمی‌خواستم بلکه آدم‌های کمتر مشهوری را مقابل دوربین می‌خواستم که با انیو ارتباط داشتند. ما چشم اندازی سه بعدی آفریدیم مانند صحبت با برق کار. این‌ها نشانه از تعلق خاطری بود که بسیاری از افراد داشتند وقتی از انیو حرف می زدند.»
فیلم شامل صحبت با پسر آهنگساز انیو موریکونه ، آندره ا نمی شود. تورناتوره می‌گوید:« می خواستم تمرکزم روی کار او باشد. عامدانه تصمیم گرفتیم با آندره ا حرف نزنیم چون تصمیم داشتم به زندگی خصوصی موریکونه ورود نکنم. همچنین حق استفاده از تصاویری را نتوانستم بدست بیاورم که دلم می خواستم در مستند بگنجانم.»
تورناتوره می‌گوید وقتی کودک بود موسیقی موریکونه را کشف کرد.
«شاید هشت یا ده ساله بودم. می‌خواستم فیلمی وسترن تماشا کنم . بخاطر چند مشت دلار را دیدم.به طور خاص موسیقی در خاطرم ماند. چند روز بعد در ساحل بودم.دوره جعبه موسیقی jukebox بود. یکی از آن دستگاه های پخش موسیقی شروع به پخش موسیقی متن بخاطر چند مشت دلار کرد. بشدت تحت تاثیر قرار گرفتم که موسیقی متن فیلم می تواند بدون فیلم به حیات خود ادامه بدهد از آن پس به موریکونه علاقمند شدم.»
آهنگساز محبوب ، هنرمند پیچیده ای بود. تورناتوره توضیح می دهد که موریکونه لزوماً دارای عقده حقارت نبود ، اما “عذاب” کشیده بود و تنها در پایان عمر او این مساله حل شد.
تورناتوره می گوید: “رنج یکی از عناصری است که دلیل غنی بودن موسیقی او را توضیح می‌دهد.هیچ لحظه ای نبود که انیو احساس آرامش کند. این تضاد در خلق موسیقی و همچنین تلاش برای درک آن برای مردم وجود داشت. سرانجام انیو فهمید که موسیقی فیلم معاصر(Contemporary) است. »