امین مبینی
اگر قرار باشد از مهم ترین بازیگران مرد سینمای آمریکا در نیمه دوم دهه شصت و دهه هفتاد نام ببریم، به چند نام مشخص می‌رسیم: آل پاچینو، رابرت دنیرو، جک نیکلسون، داستین هافمن، استیو مک‌کوئین وکلینت ایستوود. در اروپا نیز بازیگرانی چون آلن دلون و ژرارد دوپاردیو در آن سال‌ها به شهرت رسیدند و ستاره شدند. با این‌حال، شاید به جرات بتوان گفت محبوبیت داستین هافمن در بین سینمادوستان ایرانی از تمام بازیگران بالا کمتر است.
هافمن – خصوصا در همان سال‌ها- کارنامه پرباری دارد. «فارغ‌التحصیل»، «کابوی نیمه شب»، «سگ‌های پوشالی»، «پاپیون»، «لنی»، «همه مردان رئیس جمهور»، «ماراتون من»، «کریمر علیه کریمر» همگی از مهم‌ترین فیلمای انتهای دهه شصت و دهه هفتاد سینمای آمریکا به حساب می‌آیند. نکته مهم اما اینجاست که تقریبا هیچ کدام از این آثار محبوبیت فراوانی در ایران ندارند و بعید است از کسی بشنوید که یکی از این عناوین را جزو فیلم‌های موردعلاقه خود برشمارد. این نکته محبوبیت کمتر هافمن نسبت به سایرین را توجیه می‌کند.
از مهم‌ترین خروجی‌های آکتورز استودیو، که برخلاف امثال دنیرو و پاچینو و نیکلسون، کمتر به ایفای نقش‌های برون‌گرایانه و آنارشیستی پرداخته است. مهم‌ترین نقش‌های او، کاراکترهای معمولی و آرامی بوده‌اند که هافمن با ظرافت‌های خاصی، توانسته وجه تازه‌ای بهشان بدهد و شخصیت منحصر به فردی خلق کند. از پسر خجالتی «فارغ‌التحصیل» و زندانی فراری مایوس و ناامید «پاپیون» تا روزنامه‌نگار کنجکاو «همه مردان رئیس جمهور» و پدر خانواده در «کریمر علیه کریمر». هرچند هافمن بازی‌های شورانگیز و برون‌گرای مشهوری نیز دارد. «کابوی نیمه شب»، «لنی» و بعدها «توتسی»، «مرد بارانی» و «مرگ فروشنده».
اما آن‌چه داستین هافمن را بیش از همه از بازیگران مرد هم نسل خود متمایز می‌کند، نداشتن لعاب ستاره‌گی است. چه در چهره و چه در انتخاب نقش. قاعدتا چنان چهره‌ای با آن دماغ بزرگ نمی‌تواند چهره یک ستاره سینما باشد. از طرفی، هافمن در طول دوران حرفه‌ای خود پذیرای گستره وسیعی از نقش‌ها بوده است. هرگز ابایی از حضور در رُل فرعی نداشته است و نیز بارها زیر بار گریم‌های سنگین و کاراکترهای عجیب رفته است. از این‌رو، کارنامه هنری هافمن مملو از نقش‌های بسیار خاص و غریب است. از مرد زن‌پوش در «توتسی» گرفته تا بیمار عقب مانده ذهنی در «مرد بارانی» و بازی با چهره‌پردازی‌های پیچیده در نقش پیرمرد فرتوت یا شخصیت‌های فانتزی و تاریخی در بسیاری دیگر از فیلم‌ها. حتی صداپیشگی در انیمیشن «پاندا کونگ فو کار» نیز در کارنامه او دیده می‌شود! بازیگر فداکاری که همچون یک کارگر، تمام توان ذهنی و جسمی خود را برای ایفای نقش به کار می‌گیرد. معروف است که هنگام فیلمبرداری «ماراتون من»، هافمن برای درآوردن هرچه بهتر استیصال و پریشانی کاراکتر «بیب» زودتر از چهار روز یک‌بار نمی‌خوابید و حمام نمی‌‌کرد. با این‌حال، در تمام این سال‌ها حاصل کارِ کارگریِ وی آن‌قدر مورد استقبال منتقدان و مردم جهان واقع شد که با وجود نداشتن آن لعاب و پرستیژ لازم، جایگاه او را تا حد یک ستاره‌ی درخشان ارتقا داد.
داستین هافمن امروز هشتاد ساله شد. در حالی که ستارگان هم‌دوره‌اش سال‌هاست دیگر حضور پرفروغی در سطح اول سینما ندارند، او همچنان پرکار است و هرازگاهی یک فیلم خوب بازی می‌کند. امسال هم باید منتظر فیلم جدید نوا بامباک باشیم که هافمن در آن نقش متفاوتی را ایفا کرده است. از او، هنوز هم می‌توان منتظر یک کار تازه بود.
دو ویدیوی زیر را به مناسبت تولد هشتاد سالگی داستین هافمن در دنیای تصویر آنلاین ببینید. یکی مروری بر مهم‌ترین نقش‌های او در نیم قرن بازیگری سینما، و دیگری گفتگوی او با شبکه NBC که در آن هافمن از پیشنهادات بزرگی می‌گوید که رد کرده است و دلیل عجیبی هم برایشان داشته است.