بایگانی‌ها

کلمات،کلمات…

کلمات،کلمات...
کلمات،کلمات...

ترجمه:ارغوان اشتری

 دنیای تصویرآنلاین- آلن دلون به آرامی می‎خواند:«عجیب است، نمی‌دانم امشب چه مرگم شده، به تو نگاه می‌کنم و گویی اولین بار است.» و دالیدا با آوازیی که گویی برای خود می خواند، پاسخ می‌دهد:« کلمات، کلمات بیشتر، همان کلمات قدیمی.» 

این نیمه شعر و نیمه مکالمه  مطلع ترانه «کلمات، کلمات»(۱۹۷۳) ،یکی از مشهورترین دوئت‌های فرانسوی و شاید محبوب‌ترین ترانه آلن دلون در مقام خواننده باشد. دلون  خلال سال‌های ۱۹۶۷ تا  ۲۰۰۸ فقط نه ترانه ضبط کرد که بعضی‎‌شان تک‌خوانی و برخی دوئت‌هایی هستند که بیشتر به صورت تک ترانه منتشر شدند.در تمامی ترانه‌ها آلن دلون با سبکی منحصر بفرد و قابل تشخیص، آمیزه‌ایی از حرف و خواندن آهنگین را با صدایی بم و ادای آرام کلمات بکار می‌گیرد. با وجودی که بسیاری از بازیگران فرانسوی در عرصه موسیقی فعالیت کرده اند اما آلن دلون با سبکی منحصر بفرد وارد دنیای موسیقی شد که چالش‌هایی انتقادی هم برای او در پی داشت.او از اجرای تلویزیونی و زنده امتناع ورزیده و دیدن خود را به عنوان خواننده به عکس های  روی جلد آلبوم ها محدود کرده . این حرکت نه تنها از یک بازیگر جذاب که به دوربین عادت دارد،غیرمترقبه بوده بلکه در صنعت موسیقی نیز نامتعارف بوده، صنعتی که قواعدش بر خوانندگی روی سن تاکید دارد. در حقیقت می‌توان حضور آلن دلون را در عرصه موسیقی در چارچوب پیوستگی پیچیده سینما و موسیقی عامه پسند دید، نقطه ایی که تکنیک های متفاوت و سنت های سمبولیک دو رسانه با هم  هم‌پوشانی می کند، بی آنکه وارد حیطه یکدیگر بشوند. آلن دلون که در فرانسه پس از جنگ جهانی  بزرگ شد، در تمام دوران زندگی علاقه متنوعی به موسیقی داشته، در کودکی تعلیم پیانو می دیده و گفته شده در گروه کر مدرسه «صدای خوشی»داشته است. در نوجوانی ترومپت می‌نواخته و مانند بسیاری از مردان همنسلش به موسیقی «جاز» انس داشته. دلون در کنسرت‌های خواننده و شاعر مشهور فرانسوی ،لئو فره در سال ۱۹۶۷؛ ژوزفین بیکر خواننده و شاعر مشهور فرانسوی در سال ۱۹۷۴ حضور داشت. او دوست نزدیک خواننده مشهور پاپ فرانسوی پاتریسیا کاس است و در سال ۲۰۱۲ در کنسرت پاتریسیا کاس به مناسبت بزرگداشت ادیث پیاف که در رویال آلبرت هال شهر لندن برگزار شد، حضوری کوتاه و ضبط شده داشت. 

  آلن دلون در مقام بازیگر معمولا نقش‌هایی را ایفا کرده که به موسیقی علاقه دارند. در «ظهر بنفش»(رنه کلمان،۱۹۶۰) شخصیت تام ریپلی یک گیتار کلاسیک را مقابل مارج بر می‌دارد و شروع به نواختن می‌کند. در آثار ژان-پییر ملویل  محیط کاراکترهای گانگستر سرسخت ِدلون با موسیقی جاز ی آرام پر شده است، چه زمانی که عاشق پیانیستی در «سامورایی»(۱۹۶۷) می‌شود،چه در «دایره سرخ»(۱۹۷۰) در کلوب جاز اطلاعات رد و بدل می‌کند یا در «یک پلیس»(۱۹۷۲) کلکسیونر آلبوم‌های جاز است و از اسم کلو لمن یکی از چیره دست ترین نوازندگان ساکسیفون آمریکا استفاده می‌کند. در «بورسالینو»(۱۹۷۰)که دلون نقش مدیر یک سالن تیاتر را دارد  با خونسردی تمرین خواننده ایی را برای کنسرت تماشا می‌کند. در فیلم قدرنادیده‌ی «توجه،بچه‌ها نگاهمان می‌کنند»(۱۹۷۸) دلون نقش پرستاربچه ایی را بازی می‌کند که با تم دیسکویی ترانه «دوستم داشته باش عزیزم» باصدای شیلا دِووشِن که از تلویزیون پخش می‌شود، به بدنش حرکات ریتمیک می‌دهد. 

نخستین ترانه‌ایی که دلون به عنوان خواننده ضبط کرد،ترانه «لتیشیا» است که در ساوندترک «ماجراجویان»(رابرت انریکو،۱۹۶۷) منتشر شد، فیلمی که او در آن نقش آفرینی هم داشت. تنها ترانه فیلم دیگری که آلن دلون خوانده «نمی‌شناسمت» دوئتی با فیلیس نلسون خواننده آمریکایی-آفریقایی برای فیلم «حرف یک پلیس»(خوزه پینیرو ۱۹۸۵) است.  ترانه‌های دیگر آلن دلون به سینما ارتباطی ندارند. با وجودی که آگاهانه متاثر از پرسونای سینمایی او هستند.  این ترانه ها بیشتر دوئتی با خوانندگان بین المللی هستند: «کلمات،کلمات» با همراهی دالیدا(۱۹۷۳)،«با وجودی که به تو  زنگ زدم» با شرلی بسی(۱۹۸۳)،«سبک مدرن» با فرانسوا اردی (۲۰۰۶). او سه ترانه دیگر نیز دارد که ادای دینی به زندگی شخصی  است:«مثل توی فیلم‌ها»(۱۹۸۷)؛«دوستت دارم،می‌دانی» و «در قلب کولی من»(۲۰۰۸).  دلون یک شعرخوانی با موسیقی جاز از شعر «سفر به ستیر» از شارل بودلر نیز در کارنامه موسیقی خود دارد. 

  باوجودی که ترانه های آلن دلون به لحاظ فرم متنوع و بسیار اندک هستند اما ماحصل کار به لحاظ سبک ثبات دارند. موسیقی همواره آرام با  ارکستراسیون «جاز ملایم» همراهی می‌شود که بخش های تک نوازی پیانو، ساکسیفون یا گیتار دارند و صدای بم دلون به آرامی اشعار رمانتیک را می‌خواند. خوانندگی برای بازیگران سینما امری غافلگیرکننده نیست. از دوران  پیدایش تیاتر رابطه نزدیکی میان بازیگران  و موسیقی وجود داشته، از سارا برنهارت گرفته تا در هالیوود فرانک سیناترا، باربارا استرایسند، بینگ کرازبی، دین مارتین.  در فرانسه  تعداد بازیگر-خواننده زن بیشتر است: ژان مورو، بریژیت باردو، جین برکین، آنیس ژووی، ایزابل هوپر، ژان بلیه، امانوئل سنیه، ساندرین کیبرلن. بازیگران مرد فرانسوی معمولا ترجیح می‌دهند در سه قالب آواز بخوانند: رمانتیک(تینو روسی، مارک لاوی، پتریک بروئل) ،کمیک(فرناندل) یا  شعرخوانی و ضد کانفورمیست(سرژ رژینانی، ایومونتان، ژاک دوتران ،فیلیپ لئوتار). به هر حال آلن دلون را کارشناسان موسیقی یک خواننده-بازیگر به رسمیت نمی‌شناسند. حتی بازیگران نام برده شده در فرهنگنامه موسیقی فرانسه به « Interprètes » خوانده شدند که واژه ی محترمانه ایی برای خواننده است. نام دلون در این فرهنگنامه نیست. حتی در سی دی «سفر» که مجموعه ایی از ترانه های بازیگران فرانسوی است، ترانه ایی از آلن دلون  وجود ندارد و کمپانی تهیه کنندگی آلن دلون رسما اعلام کرده که «آقای دلون خواننده نیست!». ترانه ها و اجراهای آلن دلون را نمی‌توان به راحتی از دیدگاه استودیوهایی موسیقی قضاوت کرد چراکه او هیچ گاه اجرای زنده نداشته و هرگز تلاش نکرده تا خودش را خواننده بداند. بنابراین ادعای کمپانی او درباره خواننده نبودن آلن دلون تا حدودی درست است.در حقیقت ترانه های دلون واسطی میان دو رسانه منفک از هم سینما  و ترانه/موسیقی به حساب می‌آیند.