محمدامین مبینی
استنلی کوبریک اندکی پیش از مرگش درسال 1999، درحال برنامهریزی برای ساخت نخستین فیلم کودک و اولین فیلم خود درباره جنگ جهانی دوم بوده؛ نکتهای که دوست و دستیار سابقش فاش کرده است. امیلیو دِ الساندرو که بیش از 30 سال دوست و دستیار شخصی و مورد وثوق کوبریک بود، به گاردین خبر داده که این کارگردان قصد داشت تا فیلمی درباره پینوکیو و فیلم دیگری درباره مونت کاسینو، که یکی از خونینترین و تلخترین نبردهای جنگ جهانی دوم بود، آماده کند.
دِ الساندرو میگوید:«استنلی علاقهمند شده بود تا پینوکیو را بسازد و مرا فرستاد تا کتابهای ایتالیایی را درباره این شخصیت خریداری کنم. نسخههای فراوانی از پینوکیو ساختهشده، اما او میخواست تا به شیوه خودش این قصه را بسازد. او حقیقتاً قصد داشت تا کار بزرگی انجام دهد… میگفت خیلی خوب است اگر بتوانم با ساختن این پینوکیو بچهها را بخندانم و خوشحال کنم.» دِ الساندرو در ادامه میگوید که کوبریک خانوادهاش را میپرستید و میخواست فیلمی بسازد که نوههایش از آن لذت ببرند. وی تأکید دارد که این پروژه بهکلی منفک از «ای آی. هوش مصنوعی» است؛ فیلم علمی تخیلی با یک نسخه رباتی از پینوکیو که کوبریک برنامه داشت تا در اوایل دهه 90 آن را بسازد، اما شرایط اش فراهم نشد و بعدها استیون اسپیلبرگ آن را کارگردانی کرد.
دِ الساندرو که خود نیز در شهر کاسینو ایتالیا متولد شده، در علاقهمند کردن کوبریک به تاریخچه جنگی آن مؤثر بوده است. مونت کاسینو کوهستانی است که در زمان جنگ حفاظ دفاعی نیروهای آلمانی به شمار میآمد. در زمان عملیات ایتالیاییها بود که در این منطقه نیروهای متحدین سختترین نبرد متراکم را از زمان جنگ جهانی اول متحمل شدند. دِ الساندرو ادامه میدهد: «استنلی گفت که این سوژه جالبی برای ساخت است. از من خواست تا مقدمات کار را فراهم کنم؛ کارهایی همچون تهیه بریده روزنامهها و یافتن فاصله محل از فرودگاه و ایستگاههای قطار. او دوستی داشت که در همان مونت کاسینو زیر بمباران بوده است… یادآوری آن روزها وحشتناک است. همهچیزبهطور کامل نابودشده بود.»
دِ الساندرو کتابی دارد تحت عنوان «من و استنلی کوبریک: سی سال در محضر او» که در اصل دوسال پیش به ایتالیایی چاپشده و حالا نسخه انگلیسی آن در آستانه عرضه است. نویسنده همراه کتاب، فیلیپو اولیویری که کوبریک شناس برجستهای است، میگوید: «کوبریک میخواست درباره بمباران، تخریب خانه خانواده امیلیو و شکلاتی که او از سربازان آمریکایی گرفت بیشتر بداند. او یک همچنین فرودگاه متروکه نزدیک کاسینو پیداکرده بود و از امیلیو درباره امکان تدارک آنجا برای اسکان احتمالی بازیگران و عوامل جویا شده بود.»
وی اضافه کرد که کوبریک مدتها بود که میخواست فیلمی درباره جنگ جهانی دوم بسازد. «راههای افتخار»، فیلم کلاسیک او درباره جنگ جهانی اول، یکی از تأثیرگذارترین فیلمهای ضدجنگ است. کوبریک همواره بهعنوان استاد فیلمسازی و یک سبکگرای بصری معظم با دقتی کمالطلبانه ای بر جزئیات شناخته میشود. حماسه علمی-تخیلی او «2001: اودیسه فضایی» در فهرست برترین فیلمهای همه زمانها قرارگرفته است؛ فیلمی که مرزها را برای جلوههای ویژه سینمایی درنوردید و راه را برای ساخت جنگ ستارگانهای جورج لوکاس فراهم کرد.