آکادمی علوم و هنرهای سینمایی در قوانین و فرآیند رایگیری انتخاب نامزدهای رشته بهترین فیلم خارجیزبان تغییرات مهمی اعمال کرده است که از امسال اعلام میشود. بهنقل از پلیلیست، این قوانین جدید طی نامهای که به اعضای کمیته داوطلب ارسال شده، شرح داده شده است.
پیش از این، در مرحله اول اعضای حاضر در نیویورک و لندن اجازه پیوستن به اعضای حاضر در لسآنجلس را نداشتند. دور نخست رایگیری توسط کمیتههایی تحت عنوانهای «قرمز»، «سفید»، «آبی»، «سبز» انجام میشد. هرکدام از اعضای کمیتهها لازم بود 80% فیلمهای کمیته مربوطهشان را تماشا کنند. این مسئله باعث میشد برخی فیلمهای کمتر شناخته شده نادیده گرفته شوند. بعلاوه، اعضا اجازه داشتند فیلمهای دیگری که به کمیتهشان مربوط نمیشد (عموما فیلمهای معروفتر) را تماشا کرده و آن را قضاوت کنند. اکنون این پروتکل حذف شده است.
در سیستم جدید دیگر خبری از کمیتههای رنگی نیست و طی آن، عناوین مشخصی از فیلمها برای هرکدام از اعضای حاضر در مرحله اول رایگیری درنظر گرفته میشود. اینکار به این منظور انجام میشود که اطمینان حاصل شود فیلمهای دارای شهرت کمتر نیز توسط اعضا دیده میشوند. پس از اتمام رایگیری، کمیته گرداننده بخش خارجی زبان سه فیلم دیگر به عناوین منتخب اضافه میکند تا 9 فیلم برگزیده در فهرست اولیه این رشته اعلام شود. با اعمال این تغییرات امید میرود این کمیته بتواند از این حق برای نگهداشتن فیلمهای کمتر شناخته شده در رقابت استفاده کند.
البته باید توجه داشت که رایدهندگان در مرحله اول همچنان میتوانند درباره فیلمهای دیگری که برایشان درنظر گرفته نشده نیز داوری کنند. بنابراین هنوز هم فیلمهای مشهورتر شانس بالاتری برای حضور در جمع نامزدها خواهند داشت.
دور دوم داوری با حضور 30 عضو برگزیده آکادمی ادامه خواهد یافت که طی آن نه فیلم برگزیده فهرست اولیه را در شهرهای نیویورک، لوسآنجلس و لندن نمایش خواهند داد. (10 سانس نمایش در هر شهر) این اعضا به ترتیب به این نه فیلم امتیاز میدهند و نهایتا پنج فیلم با بیشترین امتیاز کسب شده، نامزدهای رسمی و نهایی جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی سال خواهند بود. تعدادی از مشهورترین اعضای دور دوم رایگیری عبارتند از: «مریل استریپ»، «تام هنکس»، «ناتالی پورتمن»، «بنت میلر»، «هیو گرانت»، «لوپیتا نیونگو»، «دیوید هیر» و دیگران.
هنوز رسما دلیلی برای تغییر این روش اعلام نشده است، اما گفته میشود یکی از مهمترین اتفاقات سال گذشته در رشته فیلمها خارجی که باعث وضع این قوانین شد، عدم حضور فیلم «او» (پل ورهوفن) در فهرست اولیه نامزدها بود که سروصدای زیادی به پا کرد. این مساله در حالی که ایزابل هوپر به خاطر بازی در نقش اصلی آن فیلم نامزد جایزه اسکار بهترین بازیگر زن شده بود، بسیار خجالتآور بهنظر میرسید. رئیس جدید آکادمی اسکار، جان بیلی، نیز سالها در کمیته فیلمهای خارجی زبان عضویت داشته است. او به «قهرمان سینمای بینالملل» معروف است و احتمالا در این تغییر قانون تاثیر بسزایی داشته است.
حال سوالی که پیش میآید این است که چهتعداد از فیلمهای دور اول را هر عضو موظف است ببیند و چه خواهد شد اگر اعضا یکی از فیلمها یا بیشتر را تماشا نکنند؟ همچنین نکته نگرانکننده دیگر این است که آکادمی این محدودیت را تنها برای اعضای حاضر در لسآنجلس اعمال میکند و بهنظر میرسد اعضای حاضر در دو شهر دیگر هنوز هم میتوانند به روش قبلی فیلمها را ببینند. بنابراین آکادمی همچنان تا تغییر کامل روش انتخاب فاصله دارد.
مهمترین رقبای امسال در رشته بهترین فیلم خارجی زبان عبارتند از: «بیعشق» (روسیه)، «120 تپش در دقیقه» (فرانسه)، «یک زن شگفتانگیز» (شیلی)، «مربع» (سوئد)، «درحال محو شدن» (آلمان) و «آنها اول پدرم را کشتند» (کامبوج). نماینده ایران نیز هفته گذشته توسط بنیاد سینمایی فارابی اعلام شد و «نفس» ساخته نرگس آبیار بهعنوان نماینده رسمی ایران در رقابت اسکار خارجی زبان معرفی شد. حالا باید دید این قوانین جدید تا چه حد میتوانند در روند داوری تاثیرگذار باشند؛ قوانینی که میتوانند شانس فیلمی چون «نفس» را که در سطح بینالمللی پخشکنندهی بزرگی ندارد، برای حضور در جمع نامزدهای این رشته بیشتر کنند.