امین مبینی
سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران همواره مهم‌ترین دل‌خوشی سینما دوستان و جشنواره روها در اختتامیه جشنواره فجر بوده است؛ چراکه اگر در اکثر مواقع در رشته‌های اصلی حق به حق‌دار واقعی‌اش نمی‌رسید، مردم مطمئن بودند که فیلمی قرار است جایزه تماشاگران را ببرد که واقعاً انتخاب اصلی خودشان بوده است. از «اخراجی‌ها» و «جدایی نادر از سیمین» و «هیس دخترها فریاد نمی‌زنند» تا «رخ دیوانه» و «ابد و یک روز»، فیلم‌هایی که تقریباً بدون استثنا از پرفروش‌ترین‌های اکران سال بعد بودند.
اما امسال نحوه رأی‌گیری و اعلام نتایج برای تعیین فیلم برگزیده تماشاگران بسیار عجیب بود. در سال‌های گذشته روال به این صورت بود که برای هر فیلم بخش مسابقه به‌جز یکی دو سئانس (که با هدف توازن سئانس‌های تمام فیلم‌ها حذف می‌شدند) در تمام سئانس‌های نمایش در کل سینماها رأی‌گیری صورت می‌گرفت و آرا به‌صورت روزانه و با ترتیب و امتیاز مشخص برای هر فیلم اعلام می‌شد. امسال اما صرفاً ده فیلم اول آرا مردمی را در دیاگرام‌های دایره‌ای و بدون ذکر ترتیب و امتیاز اعلام می‌کردند. مهم‌تر از آن، شنیده‌ها درباره نحوه اخذ آرا مردمی بسیار نگران‌کننده است و گفته می‌شود رأی‌گیری‌ها «چرخشی» انجام‌شده است. به‌این معنی که برای فیلم‌ها در چند سینمای معدود و مشخص رأی‌گیری انجام‌شده است؛ بعضی فیلم‌ها فقط در یک سینما امکان اخذ رأی وجود داشته و در بعضی سینماها (مشخصاً پردیس‌های تماشا و راگا) هیچ رأی‌گیری در ایام جشنواره انجام‌نشده است!
مشخص نیست برچه اساسی چنین سیستمی برای انتخاب فیلم برتر معین‌شده. این مدل علاوه بر آن‌که شدیداً غیرعادلانه بوده و برآیند کاملی ازنظر مردم ارائه نمی‌دهد، ازنظر امکان تقلب و دست‌کاری آراء نیز بسیار شائبه برانگیز است.
شائبه‌ای که خبر دو روز گذشته نیز آن را تقویت می‌کند. طبق آخرین اعلام نتایج، فیلم «بیست‌و یک روز بعد» بالاتر از تمام فیلم‌های بخش مسابقه، در صدر انتخاب تماشاگران قرار دارد. فیلمی ساخته یک کارگردان فیلم اولی که نه کمدی بود، نه بازیگر مطرحی داشت، نه به سوژه ملتهبی می‌پرداخت و از آنجاکه تا آن لحظه هنوز در کاخ جشنواره به نمایش درنیامده بود، امکان تأثیرگذاری اهالی رسانه بر استقبال مردمی از آن نیز وجود نداشت.
اعلام این نتایج باعث شده بود منتقدین و خبرنگاران در آخرین روز نمایش فیلم‌ها در برج میلاد با شوق و انتظار بالایی به تماشای «بیست‌ویک روز بعد» بنشینند. فیلمی که شاید برای یک کارگردان فیلم اولی قابل‌قبول باشد، اما نهایتاً اثری معمولی و تلویزیونی بود و با واکنش چندان مثبتی از سوی اهالی مطبوعات مواجه نشد.
چطور ممکن است درحالی‌که فیلم‌هایی چون «ماجرای نیمروز»، «خوب، بد، جلف» و «گشت 2» با استقبال فراوان در سینماهای مردمی مواجه شدند و سئانس‌های متعدد فوق‌العاده برای نمایش آن‌ها در سینماها درنظرگرفته شد، فیلمی پیشتاز آراء مردمی باشد که حتی یک سئانس فوق‌العاده هم نداشته است و احتمالاً بسیاری از سئانس‌های اکران آن نیز پر نشده است؟ سه کانال سینمایی پرمخاطب در تلگرام (که یکی از آن‌ها هم زیرمجموعه سازمان سینمایی وزارت ارشاد است) به‌تازگی بهترین فیلم از نگاه تماشاگران را از بین ده فیلم برتر اعلامی خانه سینما به نظرسنجی گذاشته‌اند. در هر سه مورد، «ماجرای نیمروز» با اختلاف در رتبه اول قرار دارد و «بیست‌ویک روز بعد» حتی جزو پنج فیلم برتر نیز قرار نگرفته است.
تا ساعاتی دیگر مراسم اختتامیه جشنواره سی‌وپنجم برگزار خواهد شد و سیمرغ بهترین فیلم از نگاه تماشاگران برنده خود را خواهد شناخت. امیدواریم فیلمی جایزه را ببرد که انتخاب واقعی مردم بوده است. همان‌طور که گفتیم، طبیعی است فیلم برگزیده تماشاگران در سال آینده اکران موفقی داشته باشد. شکست فیلم برنده این جایزه در اکران، احتمالاً شائبه‌های دست‌کاری در اعلام برنده را تقویت می‌نماید. بنابراین شاید بهتر باشد هیئت‌مدیره و مدیرعامل محترم خانه سینما به‌عنوان متولی پروسه انتخاب برنده این جایزه، پس از برگزاری اختتامیه شفاف‌سازی کنند و در مورد مکانیسم رأی‌گیری و دلیل این تغییر رویه توضیحاتی را ارائه دهند تا هرگونه شائبه و احتمال نادرست در این مورد برطرف گردد.